"O 22 de decembro de 2008 o daquela presidente da Xunta, Emilio
Pérez Touriño, colocou a primeira pedra da Autovía da Costa da Morte,
unha infraestrutura que daquela ía ter 42 quilómetros para unir
Carballo, a onde xa chega unha autoestrada desde A Coruña, coas
proximidades de Fisterra. Case oito anos despois, a finais deste mes de xullo está previsto que a Xunta inaugure a vía,
recortada agora a 27 quilómetros.
Unha infraestrutura que antes de
nacer viviu tres licitacións, unha denuncia de sobrecusto, un recurso
xudicial dunha construtora, un cese dunha alto cargo de Feijóo e pola
que a Xunta terá que pagar 630 millóns de euros ata 2038 malia que a súa
execución material non supuxo máis de 200.
E unha
infraestrutura que refuta o argumento de que a colaboración
público-privada axiliza as obras en épocas de contracción orzamentaria.
A Autovía da Costa da Morte foi unha das promesas que Manuel Fraga fixo tras o afundimento do petroleiro Prestige a finais de 2002 a unha das comarcas máis illadas de Galicia. Nunca foi o tráfico da zona, escaso,
o motivo principal da súa construción senón un reequilibrio territorial
co que os sucesivos gobernos autonómicos xustificaron a infraestrutura.
Unha obra que, cun ou outro deseño, rondou sempre os 200 millóns pero
pola que a Xunta pagará moito máis ao longo dos anos polo modelo de
colaboración público-privada elixido para a súa execución.
A infraestrutura licitouna por primeira vez o bipartito en
xullo de 2007 por 1.100 millóns a pagar durante 30 anos á concesionaria
que asumise a obra e o seu mantemento durante ese período. Adxudicoulla
a unha unión temporal de empresas (UTE) formada por Ferrovial e Taboada
y Ramos, que se comprometía a facela por 584 millóns pero que, pouco
despois de iniciar os traballos a finais de 2008, dicíalle á Xunta que
non sería quen de rematala se non lle pagaba un 30% máis.
Tras a
chegada á Xunta do PP, o novo goberno rexeitou as pretensións da
empresa, rescindiulle o contrato e licitouno de novo lixeiramente
modificado en decembro de 2009. Se o proxecto do bipartito
prevía construír inicialmente unha vía rápida dun carril por sentido que
nunha segunda fase se puidese desdobrar en autovía, o PP rebaixou o
período concesional a 25 anos co requisito de que tivese catro carrís
desde un primeiro momento.
Nese segundo proceso, a oferta mellor valorada, dunha UTE formada entre
outras por FCC e Covsa, resultou ser a máis cara, con 979 millóns, o
que provocou que en xuño de 2010 o entón líder do PSdeG, Pachi Vázquez, denunciase no Parlamento de Galicia o que cualificou como un “sobrecusto” de 395 millóns de euros con respecto á adxudicación do anterior goberno.
A segunda candidata nesa segunda licitación, unha UTE de Dragados e
Puentes, que ofertaba a obra por 200 millóns menos, levou o proceso ao
xulgado. En setembro dese ano, tres meses despois da denuncia
socialista, a entón directora de Infraestruturas da Xunta, Isabel Vila,
deixaba o cargo e asumíao a que máis adiante se convertería na actual
conselleira do ramo, Ethel Vázquez, que volveu licitar a obra por
terceira vez.
A esa terceira contratación, adxudicada en maio
de 2011 por 745 millóns, só se presentaron dúas ofertas, de ACS e da UTE
que resultou finalmente adxudicataria e que está a rematar agora a
obra, formada por Copasa, Taboada y Ramos (presente na concesionaria do
bipartito), Covsa (participante na oferta do suposto sobrecusto) e CRC.
Pero tampouco á terceira foi a vencida. En febreiro de 2013,
case dous anos despois da terceira adxudicación, a Xunta informaba ao
Parlamento de que o grao de execución da obra non pasara aínda do 20%.
O
Goberno galego comezou entón a explicar que a concesionaria non era
quen de atopar o financiamento ao que se comprometera para poder
acometer os traballos. Pero en vez de rescindirlle o contrato,
como fixera nunha situación similar coa primeira adxudicataria do
bipartito, o Goberno galego optou por incluír un artigo na lei de
Orzamentos autonómicos para 2015 co que lle perdoou á empresa a execución dos últimos 15 quilómetros da vía,
entre os lugares de Baio (Zas) e Berdoias(Vimianzo).
A autovia quedaría
así recortada de 42 a 27 quilómetros entre Carballo e Baio, os que
finalmente se abrirán este mes, un 35% menos de lonxitude do previsto inicialmente polo que a Xunta aforra só un 17% do importe total que tiña previsto pagar.
Segundo unha fonte coñecedora das negociacións entre a Xunta e a
UTE, máis que na imposibilidade da concesionaria de acometer toda a
obra, a decisión do Goberno galego teríase baseado no seu propio
interese por rebaixar os futuros pagamentos plurianuais pola
infraestrutura e controlar así o seu endebedamento crecente.
A
realidade é que, segundo os Orzamentos da Xunta deste ano, o Goberno
galego terá que pagar polos 27 quilómetros finalmente executados e polo
seu mantemento un total de 630 millóns de euros ata 2038, cunhas cotas
anuais que van dos 22 millóns previstos para 2017 ata os 37 millóns
previstos para 2037. 14 anos despois do afundimento do Prestige e oito anos despois do inicio das obras, a Costa da Morte terá á fin (media) autovía." (Praza Pública, David Reinero, 12-07-16)
No hay comentarios:
Publicar un comentario