A súa bisavoa chegará a Euskadi andando. Dixéronlle que en Bilbao había traballo, ela non sabía onde estaba esa cidade, así que botou a andar

"Homenaxear a toda a poboación galega que chegou aquí,  a comezos dos anos 90 era máis de 100.000 persoas de procedencia galega  que vivía en Euskadi,  e que a día de hoxe son 53.000.  Estes datos non suman fillos nin fillas.  

A finalidade de Sitio Distinto é contar unha historia,  homenaxear á xente que fixo posible historia e  dignificar a emigración galega.  Cando eu cheguei aquí  hai oito anos, vin estudar a Donosti  atopei unha realidade que era  unha emigración galega moi forte. 

Tamén atopei unha  realidade galega moi topificada. O da gaita,  o da empanada e o marisco. Pero dentro da emigración atopei unha realidade moito máis forte. Había vínculos culturais vinculos lingüísticos. Era unha comunidade que mantiña viva a súa cultura aquí.

A emigración galega en Euskadi vive de costas ao que pasa en Galicia?
Eu diría que todo o contrario. Faría paralelismos coa emigración italiana e irlandesa en Estados Unidos. Eles están recoñecidos como nacións pero nós non, pero a realidade dos galegos e galegas en euskadi nalgúns casos, están máis conectados o que pasa en Galicia que o que pasa en Euskadi. 

Existe una presenza galega dentro do desenvolvemento social e político en Euskadi?
 

Creo que existe presenza galega en todos os niveis da vida social e política en Euskadi,  mesmo  a nivel industrial. Os emigrantes que crearon grandes empresas aquí, e hoxe en día cunha presenza moi alta.

 

No teu documental describes  a emigración galega en tres fases. Cando foron esas fases e cales foron os lugares the principal acollida de galegos e galegas?
 

Comezou a finais do século XIX,  xente para traballar nas minas de ferro da marxe esquerda da ría de Bilbao. Daquela precisábase man de obra para as minas. 

A segunda vaga Chegou coa industrialización e a fundición de ferro. Seguían chegando a área de Bilbao e logo foron ampliando cara ás vilas da costa. Logo dentro da ditadura franquista houbo un boom  industrial,  que chamou por máis man de obra. 

O factor de chamada galego cara a Euskadi  viña por  zonas.  No barrio de Trintxerpe  falamos de xente de Porto do Son, Bueu,  que eran persoas que segundo chegaban chamaban por outras para ir traballar. Dependendo da zona de Euskadi varía a presencia galega. Pero  non están misturados,  en cada lugar é unha procedencia distinta.

 

Que casos particulares che chamaron máis a atención?
 

Pois coñecer  a historia dun batallón de galegos antifranquista  vinculados á CNT no barrio de Trintxerpe,  ou que  a xente para chegar aquí tardaba un día en bus. Por iso me fascinou a historia de una señora que me contou que a súa bisavoa chegará a Euskadi andando. Dixéronlle que en Bilbao había traballo,  ela non sabía onde estaba esa cidade,  así que botou a andar. 

E o nome de Sitio Distinto documental porque o elixiches?

 
Unha,  por que a xente que chegaba Euskadi chegaba a un sitio distinto, outra   que para a xente de aquí os galegos crearon barrios que eran sitios distintos. En cidade  e vilas entras  en barrios cunha realidade sociolóxica distinta. 

Hai un barrio  en Bilbao  con moitas tendas galegas,  os xoves chegan os produtos galegos e fórmanse verdadeiras ringleiras diante desas tendas. As seguintes  xeracións  integráronse na sociedade vasca. E o terceiro punto é  Antón Reixa.  Para romper todos os tópicos, pon moita forza  entre os vínculos creados entre os dous pobos.

 

Cal foi a reacción que viches entre o público galego?
 

A presentación oficial foi no Cineuropa en Compostela. Estivemos en Lugo,  Ferrol,  Rianxo e a ultima presentacion foi no teatro Colón da Coruña  diante de seiscentas persoas. A sensación que nos transmitiron foi que lles gustou ver a realidade  da emigración galega noutros lugares. 

O proxecto foi posible gracias á colaboración da televisión pública vasca. Da Televisión de Galicia  recibimos un silencio  moi grande. Pero si tivemos o apoio da Deputación de A Coruña,  do Concello de Pontevedra ou do Concello de Rianxo.  colaboración de certos entes públicos.  Pero no da Televisión de Galicia."                 (Galicia Confidencial, 08/06/18)